Рæстæг дугъон бæхæй уæлдай нæу.
Мæ цæстытыл, цыма знон уыд, афтæ уайы 1992 азы кæфты мæйы 31-æм бон. Уæд райдыдта тугкалæн хæст…
Хур бон, арв ныннæрдау, æнæнхъæлæджы сау уац айхъуыстис Иры дзыллæтыл. Айнæг къæдзæхтæ дзынæзтой ныййарджыты хъарджытæм, саударæг хоты мароймæ, сæ фыды ингæнты уæлхъус лæууæг æнахъом сабиты цъæхахстмæ. Арв дæр йæ цæссыгтæ калдта, тæригъæддаг нывмæ кæсгæйæ.
Уæвгæ, цас разагъды фæсивæд фæхъуыдис цæрынхъуагæй уыцы бонты, Райгуырæн бæстæйыл æнувыд уæвгæйæ, сæ туг ныккалдтой йæ сæрвæлтау. Уый та у сæ ирондзинад, сæ лæгдзинад æмæ сæ бæрзонд намысыл дзурæг.
Риссы, рæмудзы зæрдæ… Цæссыг лæсæнтæ кæны, æрыгон зынгхуыстты мæсгуытæ æрдæгамадæй кæй баззадысты, уый тыххæй.
О, райгуырæн зæхх нæ алкæмæн дæр иумæйаг у. Фæлæ йæ махæй алчидæр йæхирдыгонау уарзы. Уыцы табуйаг æнкъарæн чи æрмæст ныхасæй февдисы, чи та йæ сæраппонд хорз хъуыддæгтæ фæаразы. Ахæм фæзминаг мадзал æрæджы арæзт æрцыд Хуссайраг поселочы, нæ хъæбатыртæн бынæттон цæрджыты хъæппæрисæй цы цыртдзæвæн арæзт æрцыд, уый раз. Йæ сæйраг нысан уыд, Ирыстоны сæрвæлтау йæ цард чи радта, уыдоны (фæсмæрдон) Ирыстоны намысы майданæй схорзæхджын кæнын, стæй сын сæ рухс нæмттæ æрымысын. Мадзалмæ хуынд æрцыдысты нæ хъæбатырты бинонтæ, хиуæттæ, хæстæджытæ, ветерантæ.
«Хуыцау нæ ныххатыр кæндзæн лæгмартæн ахæм фыдракæнд, ахæм тæригъæд. Нæ абоны фембæлд афтæ фæстиау кæй æрцыд арæзт, уый у махæн худинаг. Ацы майдантæ нæ хъæбатырты бинонтæ хъуамæ райстаиккой дзæвгар раздæр. Æмæ ныр Битарты Вячеславы фæрцы, кæдæй-уæдæй ссардтой сæ хицæутты, уыдон та сты æдæппæтæй 33 адæймаджы. Бынтон ныббаринаг хъуыддаг та нæу уый, æмæ кæд æртын азмæ æввахс рацыд уыцы æбуалгъ бонтыл, уæддæр аххосджын æмæ раст нæма сбæрæг сты. Уыимæ интернеты тыгъдады цæуы алыхуызон дам-дум, цъыфкалæн ныхас æмæ сæм сабырæй кæсæм. Кæд райхъал уыдзыстæм нæ тарф фынæйæ?» – дзуры нын йæ сагъæстæ Уататы Зелим.
Ирыстоны зынгхуыст хъæбултæ, уæ рухс ном уæлæуыл баззад. Кæсæм уын уæ цыртдзæвæнтæм æмæ джихтæ кæнæм… Куыд æгъатыр разынд, сымахмæ йæ къух чи систа, а-дуней уæ чи фæхицæн кодта, уый. Уæ иуæй иннæ æрыгондæр, уæ иуæй иннæ хæрзконддæр…
Фæлæ куыдфæнды куы уа хъысмæт, уæддæр бонтæ цæуынц æмæ семæ фарн хæссынц. Уый фæрцы нæ алчидæр цæры йæ райсомы ныфсæй. Æмæ уадз, Ирæн макуы байсысæд уыцы хъару.
КЪУДУХТЫ Маринæ