Гæздæнты Булатыл сæххæст 85 азы
Æвæдза, цас аивадон бынтæ сфæлдисын бантыст нæ фыдæлтæн… Кæд уæззау, зынвадат уыд сæ цард, уæддæр сæ уæгъд нæ уагъта иу ахсджиаг æмæ æнæмæнгхъæуæг хъуыддаг: цард æрмæст иу бонæй нæу, хъуамæ хъуыды кæнай канд дæхиуыл нæ, фæлæ сомбоны фарстатæ скъуыддзаг кæныныл дæр. Æрмæст аивады дæснытыл цæст ахæсгæйæ дæр мах сæрыстырæй ахъуыды кæнæм, Ирыстоны цудын кæй нæ уагътой, æдзухдæр йæ хæрзæбонæн кæй уыд сæ тырнындзинад, аивады фадыджы размæцыдмæ се ’ххуысы хай кæй хастой æмæ йæ кæй хъæздыгдæр кодтой. Цы уадынгæрзтæ рантыст сæ къухæй, стæй сыл цы диссаджы уацмыстæ сфæлдыстой, уыдон, кæд иууыл нæ, уæддæр нæм абоны бон цы ис, уыдон сты диссаджы хъæздыг æвæрæнтæ.
Ирон уадынгæрзтыл хорз чи цагъта, стæй не сфæлдыстадон къæбицмæ аккаг хуынтæ чи бахаста, уыдоны нымæцы сты: Сланты Гаха, Саулохты Гæбæдз, Къæбысты Баир, Гæззаты Бетъре, Абайты Цицкъа, Джыккайты Аким, Челæхсаты Пируз, Зыгъуытаты Бибо, Наниты Андро, Таутиаты Дрис, Гуыриаты Уырысби, Баликъоты Аслæмбег, Бæззаты Майрæм, Джусойты Кудза, Саулаты Дрис, Тобойты Цыцеу, Дзодзыккаты Харитон, Хæдарцаты Эльбрус, Бестауты Серги, Æхболæтты Георги, Темыраты Харитон, Хаймæнты Афанас, Саппиаты Къола, Абайты Иликъо, Хъыргъаты Габо, Кокойты Таймураз æмæ æндæртæ.
Ирон аивады къæбицмæ аккаг хуын чи бахаста, уыдоны æмрæнхъ сæрбæрзондæй фæлгæсы номдзыд фæндырдзæгъдæг, Цæгат Ирыстоны адæмон инструментты паддзахадон националон оркестры аивадон разамонæг Гæздæнты Булат. Ацы бонты кадджын уавæры сбæрæг кодта йæ юбилей. Ирон зæлты пехуымпар, Нарты Ацæмæзыл cæххæст 85 азы!
Уый аххосæй, Ирон театры уыд йæ номыл изæр! Юбилярæн арфæтæ кæнынмæ æрбацыдысты нæ республикæйы Сæргълæууæджы хæстæ рæстæгмæ æххæстгæнæг Сергей Меняйло, Битарты Вячеслав, Хуссар Ирыстоны культурæйы минæвæрттæ, йæ фæндыры зæлтæй цы диссаджы зарджытæ райгуырд, уыдон цингæнгæнгæйæ чи азарыд, уыцы артисттæ, ахуыргæнингтæ æмæ йæ курдиатæн табугæнджытæ.
Йе сфæлдыстадон фæндагмæ йын лæмбынæгæй куы æркæсæм, уæд у тынг цымыдисаг. Йæ алы фезмæлды дæр – музыкæ, рæсугъд æмæ зæрдæмæхъаргæ. Æвидигæ курдиаты хицау Гæздæнты Булат сфæлдыстадæн снывонд кодта йæ цард. Йæ музыкалон сисы бынæй цы уацмыстæ рацыд, уыдонæн фæивддзаггæнæн ницæимæ ис. Сты зæрдæмæхъаргæ, аив. Рухс кæнынц уды рæбинагдæр къуымтæ. Уæдæ уыцы æвæджиауы сфæлдыстад æнæзындгонд нæу Цæгат Ирыстоны Сæргълæууæджы хæстæ рæстæгмæ æххæстгæнæг Сергей Меняйлойæн дæр æмæ йын йæ зæрдæбын арфæтæ дæр уымæн ракодта:
– Зæрдиагæй дын арфæ кæнын дæ 85 азы юбилейы фæдыл! Ды дæ адæймаг-дуг, адæймаг-пехуымпар, ирон адæмы сфæлдыстадон интеллигенцийы зынгæдæр минæвар. Дæ цард æмæ бирæвæрсыг сфæлдыстадон архайд у Ирыстоны национ музыкæ æмæ культурæмæ, æгъдæуттæм æгæрон уарзты ахъаззаджы æвдисæн.
Бирæ азты дæргъы ды æнувыдæй, æгæрон удцырынимæ лæггад кæныс ирон адæмæн, де стыр курдиаты рухс æмæ уæздандзинады фарн сын лæваргæнгæйæ. Æнæ аргъгæнгæ нæй, ды ирон музыкалон аивады рæзтмæ цы æвæрæн бахастай, уымæн. Ды фыццаг дæ, æнæхъæн дунейы аивадуарзджыты, ирон фæндыр, фыдæлты музыкалон сфæлдыстады бынтимæ дунейы адæмы чи базонгæ кодта, уый. Дæ курдиатæн æмæ сфæлдыстадон фарнæн стыр æхсызгонæй æмдзæгъд кодтой дунейы бирæ бæстæты аивадуарзджытæ.
Ды схъомыл кодтай, æмæ дæ курдиаты цæхæрæй фæхайджын сты æмæ дын дæ фарны хъуыддæгтæ аккаг хуызы дарддæр хæццæ кæнынц аивады дæсныты æнæхъæн фæлтæр. Адæмон инструментты оркестр та ма ноджыдæр иу хатт бæрæг кæны де стыр сфæлдыстадон хъару æмæ æнæкæрон æнтыстдзинæдтæ. Мæ зæрдæ дын зæгъы фидар æнæниздзинад, фæрныгад, бирæ азты цæрæнбон, æнæкæрон сфæлдыстадон уæлахизтæ.
Хуссар Ирыстоны делегацийы номæй йæ зæрдæбын арфæтæ загъта республикæйы культурæйы министр Засеты Жаннæ. Стæй стыр æхсызгонæй фехъусын кодта, зæгъгæ, нæ Республикæйы Президент Бибылты Анатолийы Указмæ гæсгæ, Гæздæнты Булатæн лæвæрд æрцыд Хуссар Ирыстоны Кадджын гражданины ном.
Аивады хуызтæ дæр алыгъуызæттæ сты æмæ æвзонг, райдайæг курдиат уыдонæй равзары, йæ зæрдæмæ æввахсдæр чи фæлæууы, æппæты фылдæр кæй бауарзы, уый. Ирон фæндыры кæлæнтæгæнæг зæлтæ йæ чысылæй фæстæмæ кæй уæнгты ахъардтой, уыдонæй уыд нæ курдиатджын æмæ зæрдæргъæвд лæппу Гæздæны-фырт дæр. Фæндыр уымæн ссис йæ царды нысан æмæ йемæ йæ царды фæндагыл цæуы фæндвидарæй. Кæй зæгъын æй хъæуы, номхæссæн у аивад, йæ табугæнджытæ дзы фæисынц уды æхцондзинад. Фæлæ цалынмæ уыцы рæсугъд æмæ мидисджын архайд адæммæ фæхæццæ уа, уæдмæ бирæ фыдæбон æмæ хид рауадзын фæхъæуы. Ацы æууæл хъуамæ æмбара алы аивады дæсны дæр. Цыфæнды æвзыгъд æмæ курдиатæй æххæст куы уа, уæддæр сценæйы адæмы раз æрлæууыны размæ дзæвгар тых бахардз кæны, цæмæй ноджы тынгдæр разына йæ аивадон курдиат. Æппæт уыдæттæ раджы фæбæрæг сты æрыгон лæппумæ æмæ сæ алы хатт дæр æххæст кодта, куыста йæ аивады рæзт фæбæрзонддæр кæныныл, æмæ йын æнтысгæ дæр уымæн афтæ бирæ бакодта.
Гæздæнты Булат абон дæр райсы фæндыр йæ къухтæм, аивазы йын йæ тæнтæ, æмæ ивгъуыд азтæ йæ цæстытыл ауайынц. 5-аздзыд лæппуйæ йæ зæрдæмæ арф райста ирон фæндыр æмæ йæ уæгъд нал суагъта. Æрыгон лæппу райдиан кълæстæй фæстæмæ цагъта хихъæппæрисадон къорды. Скъола каст куы фæци, уæд бацыд ахуыр кæнынмæ Дзæуджыхъæуы музыкалон училищæмæ, дарддæр Мæскуыйы Гнесинты номыл музыкалон-педагогон институтмæ. Афтæ Булатæй рауад дæсны музыкант æмæ дирижер. Сси Цæгат Ирыстоны радио æмæ телеуынынады комитеты адæмон инструментты оркестры разамонæг. Музыканты зæрдæ æхсайдта медицинæмæ дæр. Ахуыр кæнынмæ бацыд Цæгат Ирыстоны медицинон академимæ. Фæлæ йæ каст нæ фæци. Раздæхт аивадмæ. Æхцондзинад аивадуарзджыты зæрдæтæн хæссы музыкæйæ.
Булатæн фæндыр сси йæ хуыздæр хæлар. Йæ царды цин у. Æмæ йæ рæдауæй лæвар кæны адæмæн. Сæ зындгонд трио Реуазты Симæ æмæ Мыстулаты Иринæимæ та у музыкалон аивады классикæ.
Фæндыр! Цал ирон адæймаджы къухты сфидыдта? Чи сæ банымайдзæн! Фæлæ хъандзал фæндырæй æндæр уадынгæрзтæн цæдисæмбал чи сарæзта, уый у æрмæстдæр, фæндыр æгæрон уарзтæй чи уарзы, уыцы Гæздæнты Булат.
Фæндырæй уæлдай ма Булат сахуыр кодта фортепиано, балалайкæ æмæ домрæйæ цæгъдын дæр. Йæ фыццаг къахдзæфтæ, куыд педагог, афтæ райдыдта 1959 азы Дзæуджыхъæуы скъола-интернаты. Тагъд рæстæджы кусын райдыдта республикон музыкалон училищæйы. Байгом дзы кодта сæрмагонд кълас. Уый фæстæ ма амыдта аивæдты колледжы дæр. Чи сæ банымайдзæн абон, Гæздæнты Булаты къухæй цас дæсны фæндырдзæгъдджытæ рацыд, уыдоны. Цас æмæ цас ирон фæсивæдæн бауарзын кодта фæндыр. Ныр уыдон фæллой кæнынц нæ бæстæйы алы къуымты.
Уыцы кадджын изæр ма ноджыдæр музыкæуарзджытæ фехъуыстой иу æхсызгон хабар: республикæйы нысангонд æрцыд Гæздæнты Булаты номыл ПРЕМИ! Ныфс нæ ис, аккагдæртæн æй нæ пехуымпар фæндырдзæгъдæг кæй лæвар кæндзæнис йæхи къухтæй.
Къудухты Маринæ
