Æгъуызарты Æхсарбеджы райгуырдыл сæххæст 100 азы.
Дзæуджыхъæуы сахары Центрон чиныгдоны та радон хатт ацыд цымыдисон фембæлд – «Йæ цард фæзминаг, йæ хъысмæт – бæллиццаг», зæгъгæ, ахæм сæргондимæ ирон дзырдаивад, ирон культурæ, ирон æфсарм, ирон Фарн, фыдæлты æгъдау, уæздандзинад йæ царды вазыгджын хъуыддæгтыл чи нымадта æмæ сын цырагъдар чи уыд, Ирыстоны цæрайæ чи цард, ирон кинойы бындурæвæрæг чи уыд, чиныгкæсæн йæ зæрдæйы арф къуымты æмбæхст хъуыдытæ чи раргом кодта уацмысты хуызы, Ирыстоны адæмон фыссæг æмæ æхсæнадон архайæг, публицист, Советон Цæдисы фысджыты цæдисы уæнг, Цæгат Ирыстоны телеуынынады æмæ радиокомитеты сæрдарæй ссæдз азæй фылдæр чи фæкуыста – Æгъуызарты Тæтæрхъаны фырт Æхсарбеджы рухс номыл мысæн изæр.
Фембæлдмæ хуынд æрцыдысты Ирыстоны сфæлдыстадон интеллигенцийы минæвæрттæ, Фысджыты цæдисы уæнгтæ, ирон театры актертæ, кинофикацийы ахуыргæндтæ, Æгъуызарты мыггаджы минæвæрттæ, хиуæттæ, радио æмæ телеуынады кусджытæ, 11-æм скъолайы ахуырдзаутæ, Гергиевы номыл аивадты колледжы студенттæ æмæ ахуыргæнджытæ, ахуыргæнджытæ, чиныгкæсджытæ, библиотекартæ, журналисттæ. Уазджыты ‘хсæн уыд Æхсарбеджы фырт Руслан дæр.
Æхсарбеджы сфæлдыстадимæ цæмæй бæрнон дæр базонгæ уыдаиккой уазджытæ, уый фæдыл библиотекæйы кусджытæ сарæзтой чингуыты равдыст, литературон-музыкалон композици.
Мадзал байгом кодта бынæттон библиотекæйы бæстæзонæн хайады сæргълæууæг Мурасты Риммæ.
– Адæймаг райгуыры, цæмæй цы зæххыл цæры, цы адæмы ‘хсæн æрвиты йæ царды бонтæ, уым ныууадза фæзминаг фæд.
Æхсарбег хорз зыдта адæймаджы зæрдæйы арф, сыгъдæг æнкъарæнтæ æмæ сын аивæй уымæн равдыста се змæлд йæ уацмысты. Арф фæд ныууагъта чи йæ зыдта æмæ йе сфæлдыстад хæстæг кæмæ уыд, уыдоны зæрдæты. Æхсарбегæн суанг ма æрдз дæр нæ бавгъау кодта уæздандзинад, ас, сфæлдыстадон хъару…
Æхсарбег райгуырдис 1922 азы хохаг хъæу Зджыды. Йæ ныййарджытæ 1924 азы ралыгъдысты цæрынмæ быдираг хъæу Ставд-Дуртæм, 1935 азы та сæ цæрæн бынат раивтой Алагирмæ.
Скъолайы ахуыры рæстæг Æхсарбег уыд зæрдæргъæвд сывæллон æмæ йæ бирæ уарзтой хистæртæ, ахуыргæнджытæ, æмгæрттæ. Фæлвæрдта æмдзæвгæтæ æмæ радзырдтæ фыссыныл. Рæстæгæй-рæстæгмæ-иу ын рацыдысты районы газеты дæр.
Астæуккаг скъола æнтыстджынæй каст куы фæци, уæд йе ‘ргом тынгдæр аздæхта журналистикæмæ. Райдыдта Фыдыбæстæйы Стыр хæст. Æхсарбегæн йе ‘нæниздзинады тыххæй фронтмæ цæуæн нæ уыд æмæ йын бæрнонæй бахæс кодтой районы газеты редакторæй кусын.
Уый фæстæ та йæ снысан кодтой партийы Алагиры райкомы пропагандæ æмæ агитацийы хайады сæргълæууæгæй.
Фæсаууонмæ бацыд Цæгат Ирыстоны педагогон институтмæ.
Куыд зонæм, афтæмæй Æхсарбеджы хъæппæрисæй байгом Цæгат Кавказы телеуынынады кино, сси бындурæвæрæг ирон кинойæн.
Йæ сценаритæм гæсгæ кинорежиссертæ систой бирæ аивадон æмæ документалон кинонывтæ, кæцытæ абон дæр зындгонд сты æмæ аккаг бынат æрцахстой Ирыстоны æмæ Уæрæсейы культурæйы. Æхсарбегæн йæ ном цæры æрмæст йæ уацмысты нæ, фæлæ йæ номыл фыст æмдзæвгæтæ æмæ чингуыты. Ныффыстой сæ Ирыстоны зындгонд поэттæ æмæ фысджытæ Цæрукъаты Алыксандр, Чеджемты Æхсар, Айларты Михал æмæ иннæтæ.
Æхсарбегæн суанг ма æрдз дæр нæ бавгъау кодта уæздандзинад, ас, сфæлдыстадон хъару… Æвæдза, бирæ сты йæ лæггæдтæ Ирыстоны раз, æмæ ахæм адæймæгтæн та рохгæнæн нæй.