Ирыстон фæстаг фæндараст загъта номдзыд фæндыр- дзæгъдæг, композитор, Цæгат Ирыстоны адæмон инструментты паддзахадон националон оркестры аивадон разамонæг, Уæрæсейы Федерацийы сгуыхт артист, Цæгат æмæ Хуссар Ирыстоны адæмон артист, Хетæгкаты Къостайы номыл æмæ «Нарты фæткъуы»-йы премиты лауреат, ирон адæмы сфæлдыстадон интеллигенцийы зынгæдæр минæвар Гæздæнты Булатæн…
Фæндыр райста йæ къухмæ, иу уысм хъуыдыты аныгъуылд, стæй ныррухс йæ худгæ цæсгом. Залы цы бирæ адæм бадт, уыдон æнæрхъæцæй æнхъæлмæ кастысты, кæд та байхъусдзысты
йæ фæндыры диссаджы зæлтæм. Уæдмæ бæрзонд, аив уæнгты конд нæлгоймаг йæ сæрыл бæрзонд схæцыд, аивæзта фæндыры тæнтæ, æмæ райхъуыстысты ирон музыкæйы æхцон мыртæ. Къухы æнгуылдзтæ фæндыры амонæнтыл рæвдз хъазæгау кæнынц. Ӕмæ хъуысынц кæлæнгæнæг зæлтæ, куы сындæггай, куы та сæхиуыл бæрзонд схæцынц. Хъусынц сценæмæкæсджытæ, бахаудысты ирон мелодийы уацары. Уый сæ фæндырдзæгъдæг рæвдауы йæ аив æмæ зæрдæмæхъаргæ зæлтæй, уый сæм хæссы цины уылæнтæ. Фæлæ æрмæст уымæй нæ – йæ худгæ цæсгом, йæ цæстыты цæхæрæрттывд æмбæлы аивадæн алы табугæнæджы зæрдæйыл дæр. Уый та куыд нæ хаты нæ дæсны фæндырдзæгъдæг, кæй сæ рæвдауы йæ алы чысыл фезмæлд æмæ цæстæнгасæй дæр, æмæ баиу сты сценæмæкæсæг æмæ фæндырдзæгъдæджы иумæйаг хъæлдзæгдзинад. Уæдмæ æрсабыр цагъд æмæ райхъуыстысты сценæмæкæсджыты тыхджын къухæмдзæгъд, бузныджы ныхæстæ. Уый дæр сын йæ сæрæй ныллæг акуывта, йæ иу къух хæрдмæ систа æмæ сын æрвиты арфæйы ныхæстæ.
Уый, кæй зæгъын æй хъæуы, Гæздæнты Гаппойы фырт Булат у. Барæвдыдта йæ аив æмæ дæсны цагъдæй адæмы зæрдæтæ…
О, цал æмæ цал хатты бахаудысты ахæм алæмæты уацары йæ аивады табугæнджытæ, цал æмæ цал хатты рацыдысты Ирон театрæй хъæлдзæгæй. Знон дæр та æрбамбырд сты Иры дзыллæ театры кæртмæ, æрмæст ацы хатт Булаты аивад фенынмæ нæ, фæлæ, хъыгагæн, фæстаг фæндараст зæгъынмæ…
Адæймаг-дуг, адæймаг-пехуымпар, ирон адæмы сфæлдыстадон интеллигенцийы зынгæдæр минæварæн фæстаг хæрзбон зæ- гъынмæ æрбацыдысты РЦИ-Аланийы Хицауады, Дзæуджыхъæуы сахары бынæттон хиуынæффайады администрацийы, Республикæ Хуссар Ирыстоны минæвæрттæ, йе ‘мкусджытæ, йæ æнæмæлгæ аивад ын чи бауарзта, уыдон се ‘ппæт дæр.
Тæфæрфæсы ныхæстæ æрмæст Гæздæнты мыггагæн нæ, фæлæ æгас республикæйы цæрджытæн дæр ракодтой Цæгат Ирыстоны Сæргълæууæг Сергей Меняйло, Дзæуджыхъæуы муниципалон сырæзты разамонæг Александр Пациорин, Дзæуджыхъæуы сахары бынæттон хиуынаффæйады администрацийы сæргълæууæг Милдзыхты Вячеслав.
Саударæн митинг байгом кодта Хозиты Барис:
– Нæ фыдæлтæ-иу афтæ дзырдтой, адæймаг куы райгуыра, уæд хъуамæ бæрзонд хæсса лæджы ном, лæджы худ æмæ ныууадза рæсугьд фæд царды, зæгъгæ. Æмæ Гæздæнты Булат ацы æртæ хъуыддаджы сæххæст кодта уæлдайджынтæй. Диссаг у, æвæдза, Булаты цард, уый йæхи æгасæй дæр снывонд кодта аивадæн. Ахуыргæнæджы хъомыс райсынæй фæстæмæ хъомыл кодта ирон аивадæн диссаджы фæлтæр. Кæмдæриддæр курдиатджын фæсивæд уыдта, уыдоны йæ алыварс æрбатымбыл кодта æмæ сын цæстуарзонæй æргом кодта аивады сусæгдзинæдтæ. Бирæ азты дæргъы æнувыдæй, æгæрон удцырынимæ фæлæггад кодта ирон адæмæн, йе стыр курдиаты рухс æмæ уæздандзинады фарн сын лæваргæнгæйæ.
Зæгъынц, мады хъæбысæй, дам, адджындæр ницы ис, æмæ Булатæн дæр, кæдæм цæуы, уыцы Ирыстоны зæхх уæд адджын æмæ фæлмæн. Булат, рухсаг у…
Булаты номыл митинджы ма сæ ныхæстæ загътой Хуссар Ирыстоны ирон театры аивадон разамонæг Дзудцаты Тамерлан, РЦИ-Аланийы культурæйы раздæры министр Мецъаты Хъазыбег æмæ иннæтæ.
Ирон аивады къæбицмæ аккаг хуын чи бахаста, уыдоны нымæцы ис номдзыд фæндырдзæгъдæг, Цæгат Ирыстоны адæмон инструментты паддзахадон националон оркестры аивадон разамонæг Гæздæнты Булат. Йе сфæлдыстадон фæндагмæ йын лæмбынæгæй куы æркæсæм, уæд у тынг цымыдисаг. Йæ алы фезмæлды дæр – музыкæ, рæсугъд æмæ зæрдæмæ-
хъаргæ. Æвидигæ курдиаты хицау Гæздæнты Булат сфæлдыстадæн снывонд кодта йæ цард. Йæ музыкалон сисы бынæй цы уацмыстæ рацыд, уыдонæн фæивддзаггæнæн ницæимæ ис. Сты зæрдæмæхъаргæ, аив. Рухс кæнынц уды рæбинагдæр къуымтæ.
Аивады хуызтæ дæр алыхуызæттæ сты, æмæ æвзонг, райдайæг курдиат уыдонæй равзары, йæ зæрдæмæ æввахсдæр чи фæлæууы, æппæты фылдæр кæй бауарзы, уый. Ирон фæндыры кæлæнтæгæнæг зæлтæ йæ чысылæй фæстæмæ кæй уæнгты ахъардтой, уыдонæй уыд нæ курдиатджын æмæ зæрдæргъæвд лæппу Гæздæны-фырт дæр. Фæндыр уымæн ссис йæ царды нысан, æмæ йемæ йæ царды фæндагыл цыд фæндвидарæй. Кæй зæгъын æй хъæуы, номхæссæн у аивад, йæ табугæнджытæ дзы фæисынц уды æхцондзинад. Фæлæ цалынмæ уыцы рæсугъд æмæ мидисджын архайд адæммæ фæхæццæ уа, уæдмæ бирæ фыдæбон æмæ хид рауадзын фæ- хъæуы. Ацы æууæл хъуамæ æмбара алы аивады дæсны дæр. Цыфæнды æвзыгъд æмæ курдиатæй æххæст куы уа, уæддæр сценæйы адæмы раз æрлæууыны размæ дзæвгар тых бахардз кæны, цæмæй ноджы тынгдæр разына йæ аивадон курдиат. Æппæт уыдæттæ раджы фæбæрæг сты æрыгон лæппумæ æмæ сæ алы хатт дæр æххæст кодта, куыста йæ аивады рæзт фæбæрзонддæр кæныныл, æмæ йын æнтысгæ дæр уымæн афтæ бирæ бакодта.
Гæздæнты Булат йæ фæстаг боны онг дæр нæ ивта йæ зæрдæ йæ фæндырыл, йæ къухтæм-иу æй райста æмæ-иу, йæ тынтæ ивазгæйæ, ивгъуыд азтæ мысыдис. Фондзаздзыд лæппуйæ йæ зæрдæмæ арф райста ирон фæндыр æмæ йæ уæгъд нал суагъта. Æрыгон лæппу райдайæн кълæстæй фæстæмæ цагъта хихъæппæрисадон къорды. Скъола каст куы фæци, уæд бацыд ахуыр кæнынмæ Дзæуджы-
хъæуы музыкалон училищемæ, дарддæр – Мæскуыйы Гнесинты номыл музыкалон-педагогон институтмæ. Афтæ Булатæй рауад дæсны музыкант æмæ дирижер. Сси Цæгат Ирыстоны радио æмæ телеуынынады комитеты адæмон инструментты оркестры разамонæг. Музыканты зæрдæ æхсайдта медицинæмæ дæр. Ахуыр кæнынмæ бацыд Цæгат Ирыстоны медицинон институтмæ. Фæлæ йæ каст нæ фæци. Раздæхт аивадмæ.
Булатæн фæндыр сси йæ хуыздæр хæлар, уымæн æмæ æхцон- дзинад аивадуарзджыты зæрдæтæн хæссы музыкæйæ. Йæ царды цин уыд, æмæ йæ рæдауæй лæвар кодта адæмæн. Сæ зындгонд трио Реуазты Симæ æмæ Мыстулаты Иринæймæ та у музыкалон аивады классикæ.
Гæздæны-фырт музыкæ ныффыста ахæм спектакльтæн: «Дыууæ чындзæхсæвы» (Саламты Н. æмæ Брытъиаты З.-йы пьесæ), «Мæ усы лæг» (Хуыгаты Георы пьесæ), «Цола» (Чеджемты Георы пьесæ), «Зæххон хуыцæуттæ» (Гаглойты Вл.), «Чермен» (Плиты Грис), «Сæтти æмæ Бæтти» (Хуыгаты Геор), стæй ахæм фильмтæн, куыд аивадон-документалон «Фарн», «Фæндыр», «Ирыстоны ритмтæ», «Кафт», «Ӕппæтæй дæр аххосджын у Зæлинæ». Дзæвгар сты йæ зарджыты мелодитæ дæр, куыд «Чызджы сагъæстæ», «Хъæлдзæг зарæг», «Дидинæг», «Быдираг лæппутæ», «Ирыстон», «Цхинвал», «Дæумæ у мæ каст», «Цолайы зарæг», «Мæ фæллад цæстытæм мын ма кæс», «Мæ урс бæлон», «Нæ арфæтæ», «Ног аз», «Байуарæм хуры тынтæ» æмæ æндæртæ. Гæздæны-фырт йæ фæндыримæ уыдис канд Ирыстоны алы къуымты нæ, фæлæ ма Уæрæсейы бирæ бынæтты, стæй фæсарæйнаг бæстæты дæр – Швеци, Исланди, Норвеги, Англис, Шотланди, Кубæ, Болгари, Чехи, Словаки, Польшæ, Герман, Турк, Сири, Ливан, Иордани, Арабаг Эмираттæ, Египет, Мозамбик, Итали, Румын, Финлянди æмæ æндæр рæтты. Булаты тыххæй бирæтæ сæ зæрдæйы æнкъарæнтæ фыссынц газеттæ æмæ журналты фæрстыл. Поэтикон рæнхъытæй йын се ‘нкъа- рæнтæ равдыстой ирон поэттæ Хостыхъоты Зинæ («Булаты фæндыр»), Балаты Альберт («Фæндырдзæгъдæг»), Галуанты Людæ («Ирон фæндыр»), Хадыхъаты Фатимæ («Гæздæнты Булатæн»), Цъæхилты Яхья («Сыгъзæрин æнгуылдзтæ»), Къадзаты Станислав («Фæндыр»), Хуырымты Аллæ («Фæндыры зæлтæ»), Хъауыраты Дауыр («Гæздæнты Булатæн»)…
Фæндыр! Цал ирон адæймаджы къухты сфидыдта! Чи сæ банымайдзæн! Фæлæ хъандзал фæндырæй æндæр уадынгæрзтæн цæдисæмбал чи сарæзта, уый у æрмæстдæр, фæндыр æгæрон уарзтæй чи уарзта, уыцы Гæздæнты Булат.
Фæндырæй уæлдай ма Булат сахуыр кодта фортепиано, балалайкæ æмæ домрæйыл цæгъдын дæр. Йæ фыццаг къахдзæфтæ куыд педагог райдыдта 1959 азы Дзæуджыхъæуы скъола-интернаты. Тагъд рæстæджы кусын райдыдта республикон музыкалон училищейы. Байгом дзы кодта сæрмагонд кълас. Уый фæстæ ма амыдта аивæдты колледжы дæр. Чи банымайдзæн абон, Гæздæнты Булаты къухæй цал дæсны фæндырдзæгъдæджы рацыд, уыдоны! Цас æмæ цас ирон фæсивæдæн бауарзын кодта фæндыр! Ныр уыдон фæллой кæнынц нæ бæстæйы алы къуымты. Ирыстоны Фæллойы Хъæбатыры майдан фыццаг Булатæн кæй радтой, уый дæр бирæ цæуылдæрты дзурæг у.
Зæгъынц, зæгъгæ, дам, мæлæт æрдзы карз тæрхон у. Ахæм тæрхон хъысмæт рахаста, хъыгагæн, Булатæн дæр. Ацыд не ‘хсæнæй хæларзæрдæ адæймаг, фæлæ йæ ном цæргæйæ баззад, чи йæ зыдта, уыдоны зæрдæты.
Рухсаг у…