Дзæуджыхъæуы сахары бынæттон хиуынаффæйады администрацийы барадхъахъхъæнæг органтимæ æмархайды управленийы сæргълæууæг Къæбысты Никъала абон у нæ редакцийы уазæг
Рагæй дæр Райгуырæн бæстæйы ном бæрзонд чи хаста, уыдон адæмы ‘хсæн уæлдай кадджын сты. Ирыстоны рухс фидæны сæраппондмæ æгæрон æвæрæн чи хæссы, уыцы фæзминаг адæймæгты ‘хсæн ис КЪÆБЫСТЫ Григорийы фырт Никъала дæр.
Рагзамантæй абонмæ ирон адæммæ хистæр кадджын у. Æмбисонд дæр хуымæтæджы нæ баззад: «Кæстæр арæх, хистæр буцæй уæд нæ цард!»
Цæгат Ирыстоны, Хуымæллæджы хъæуы Къæбысты мыггагмæ бирæ уыд æмæ абон дæр ис цытджын, кадджын лæгтæ, Хуыцауы комы уддзæф кæмæ хæццæ кæны, зæгъгæ, кæмæй фæзæгъынц, ахæм фæрнджын хистæртæ. Уыдонмæ хауы Къæбысты Никъала дæр. Цы бирæ хорз миниуджытæ йæм ис, уыдон йæ уды æвзæрыдысты æмæ фидарæй фидардæр кодтой Ирыстоны егъаудæр хъæутæй сæ иу – Хуымæллæджы. Арæх æрымысы йæ сабибонтæ, астæуккаг скъолайы, æфсады службæйы, уæлдæр ахуыргæнæндоны азтæ – ахуыр кæнынмæ та йæ аййафæг нæ уыд, дзæгъæлы йæм нæй цалдæр дипломы. Йæ алы дæсныйадмæ дæр ын ис бæрнон ахаст, фæлæ уæддæр йæ сæйрагдæр куыст, бæгуыдæр уыд Цæгат Ирыстоны мидхъуыддæгты министрады, стæй паддзахадон автоинспекцийы цы бирæ тых æмæ хъару бахардз кодта, уыцы рæстæг. Йæ алы къахдзæф дæр уыд цæсгомджын, æнæзæрдæхудт, уымæн æй агуырдтой алы бæрнон бынæттæм æмæ сæ никуы фæфыдæнхъæл кодта. Уымæн схызт суанг генералы къæпхæны онг. Æхсæнадон фæтк хъахъхъæнын сифтонг кæныны фæдыл уыд йæ сæйраг нысан кæдфæнды дæр.
Амондджын уыд йæ фæллойадон царды, уый та фыццаджыдæр йæ хъæппæрисы фæрцы. Йæ хуымæтæг зæрдæйы уагахастæн æмæ йæ уды рæстаг скондæн кæрон нæй. Цард цард у, алы адæймагыл дæр хæс æвæрд ис цардыуагæй, фæлæ уыцы бæрн се ‘ппæт æмхуызон не ‘ххæст кæнынц. Æмæ уыцы хæстæн та сæ ахсджиагдæр у, куыд зонæм афтæмæй, куыст. Фæзæгъынц, хорзы ном хæссыныл бирæ фыдæбон ис. Фæлæ Никъала ацы хæс æххæст кæны цæсгомджынæй. Адæммæ йын ис йæхи сæрмагонд цæстæнгас, дунейы хъуыддæгтæн æмæ рæстдзинадæн йæхи барæнæй аргъ чи кæны, хорз æмæ æвзæр искæй ныхæстæй нæ зоны, фæлæ йæ царды цы къахдзæфтæ кæны, уыдон баргæйæ.
Æмæ цынæ куыст кодта Къæбысы-фырт! Йæ алы куысты дæр – æнæсайд, дзаг уыд цинæй йæ риу, нæ зыдта фæллад, æмæ йæ къухы уымæн æфтыд фæллойы æнтыст. Дуне йын уыд рухс, райдзаст, сабыр æмæ цинæфсæст. Фæлæ, хъыгагæн, царды цалх иннæрдæм æрзылд. Фыдыбæстæйыл гадзрахатæй рацæуджытæ адæмты кæрæдзийыл сардыдтой, æрцыд тугкалæн хæстытæ. Ирыстон Цæгатæй Хуссармæ туджы æнхъæвзта. Ахæм дуджы та, кæй зæгъын æй хъæуы, кусын тынг зын уыд, алы ран дæр хъуыд къæрцхъусдзинад.
Хорзæй хорз куы зæгъай, уæд уый æппæлыны миниуæг нæу. Адæймаджы удыхъæды хъæппæрис фæдисы рæстæг рабæрæг вæййы. Къæбысты Никъала, Хуссар Иры зæххыл хæцгæйæ, равдыста стыр хъæбатырдзинад йæ куысты. 1992 æмæ 2008 азты историон цауты Къæбысы-фырт, йæ хæстон фыдæлтау, раззагдæртимæ æрлæууыд тыхгæнæгæн ныхкъуырд радтыныл.
Уый йæхицæн сном кодта йæ намысджын фæллойадон архайдæй, йæ ирон æгъдау æмæ фарнæй, адæммæ йæ уарзондзинадæй. Ныртæккæ та стыр кадимæ хæссы Дзæуджы-
хъæуы сахары хиуынаффæйады администрацийы барадхъахъхъæнæг органтимæ æмархайды управленийы сæргълæууæджы ном. Ацы къабазы дæр йе ‘нтыстытæ чысыл не сты, разы у йæ бæрны цы бирæ кусджытæ ис, уыдонæй. Стыр бузныг у Дзæуджы- хъæуы администрацийы сæргълæууæг Милдзыхты Вячеславæй. Къæбысты Никъала кæй æхсæн кусы, уыдон æй се ‘ппæт дæр зонынц хорздзинæдтæ тауæгæй, уæзбын хистæрæй, хорз хъомылгæнæгæй, бинонтыл аудæгæй.
Уæдæ, амондджын у бинонты ‘рдыгæй дæр. Хъæрмудæй фæцардис йæ дзæнæттаг цардæмбал Басаты Зæлинæимæ. Зæххыл ахæм дыууæ хурвидыц цардæмбалы хуызæн рæстуд, æрвон удтæ куы уа мыггаджы, дзыллæйы, æхсæнады, уæд æнцондæр у цæрын. Стыр хъыгагæн, Зæлинæ ацыд йе ‘нусон бынатмæ, фæлæ иу уысм дæр рох нæу йæ бинонтæй.
Фарн хистæрæй кæстæрмæ цæуы æмæ æнусон дæр уымæн у. Къæбысты сывæллæттæ – дыууæ чызджы æмæ лæппу куыд рæзыдысты, афтæ сæ цинтæй ныййарджытæ сæрыстыр уыдысты. Хуыцаумæ бирæ арфæйы æвæрæнтæ ис, æмæ уыдонæй хайджын фесты. Фидæрæй лæууынц царды фæндагыл, ис сын сæхи бинонтæ, кæстæртæ, æмæ сæ алчидæр сæрыстыр у йæ куырыхон дадайæ. Æмæ канд уыдон нæ, фæлæ дзы сæрыстыр сты, цы хъæубæсты ‘хсæн райгуырд, схъомыл æмæ йæ фæллойадон архайд кæимæ райдыдта, уыцы адæм дæр.
Æвæццæгæн нæ алчидæр сæрыстыр у, ныры дуджы цардæн йæ æрфыты уæндонæй чи цæуы, уыдонæй. Чи æххæст кæны фыдæлты фæдзæхст – мыггаджы, хъæубæсты, Ирыстоны кадыл кад æфтауын, Фыдыбæстæ уарзын, хъахъхъæнын, адæмæн цæстуарзон лæггад бакæнын, йæ алы хъуыддаджы дæр фæзминаг сты йæ удыхъæды миниуджытæ. Ацы æвæрццаг миниуджытæй æнæдызæрдыгæй æххæст у Къæбысты Никъала дæр æмæ ныртæккæ куыд цæрдхъом, хъæлдзæг, уæнгрог, æнæниз у, афтæмæй йæ куыд уынæм, уый йын Хуыцауы цæст бауарзæд.
Знон Къæбысты Никъалайæн уыд йæ райгуырæн бон æмæ йын арфæ кæнæм. Бирæ азты дæргъы у, абон дæ цы зæрдæхæларæй, хъæлдзæгæй, æмгаруарзонæй зонæм, ахæм адæймагæй. Дæ цæстыты макуы ахуыссæд мидбылхудт æмæ циндзинад, дæ царды та фылдæр аххосæгтæ уæнт цин кæнынæн. Ирыстоны дын бирæ зонгæтæ, æрдхæрдтæ, хиуæттæ ис, уыдон дæр дын арфæ кæнынц, сæхи амондджыныл хонынц, дæ хуызæн зæдæнгæс буц хистæр се ‘хсæн кæй ис, уый тыххæй.
КЪУДУХТЫ Маринæ