Адæймаг цы къуымы райгуыры, йæ фыццаг къахдзæфтæ цы зæххыл акæны, уый ад ын цæрæнбонты ницы скæны, уым æм сæвзæры Райгуырæн бæстæмæ уарзондзинад. Рагæй фæстæмæ дæр Райгуырæн бæстæйы ном бæрзонд чи хаста, уыдон уæлдай кадджындæр уыдысты адæмы ‘хсæн. Бирæ сты, дунейыл Ирыстоны ном кæй фæрцы айхъуыст, уыдон.
Уымæн æвдисæн, Фыдыбæстæйы Стыр хæсты Уæлахизмæ, стæй уый фæстæ дæр Ирыстоны рухс фидæны сæраппонд нæ адæм цы æгæрон æвæрæн бахастой, уый.
Кæддæр ирон дзырды зæрингуырд, дзæнæтыбадинаг Джыккайты Шамил афтæ фыста: «Нæ удыхъæд афтæ арæзт у, æмæ сгуыхт лæг агурæм кæнæ историйы, науæд таурæгъты. Афтæмæй сгуыхт арæх сæнтысы нæ разы, фæлæ йæ нæ уынæм, нæ хатæм».
Ацы ныхæсты рæстдзинадæн æвдисæн у нæ абоны хъайтар дæр. Æвæдза, куыд тынг хицæн кæнынц адæм сæ кæрæдзийæ, сæ удыхъæд, сæ миниуджытæй. Ис ахæм æвзонг фæсивæд, сæ бакаст, сæ фезмæлд дæр дзурæг вæййы cæ æнæкæрон хъаруйыл. Уыдоны номхыгьдмæ хауы Дудайты Тамерлан дæр. Уый æрдзæй рахаста иу стыр æвæджиауы хорзæх – йæ райгуырæн уæзæг, йæ фыдæлты зæхх æгæрон уарзтæй уарзын, йæ рисæй риссын, йæ циныл цин кæнын æмæ йын æппæт йæ иннæ хорздзинæдтæ дæр йæ алыварс тухы уыцы æгæрон æнкъарæн. Уыимæ – сæрныллæг, хæдæфсарм, бонзонгæ, хъæбатырдзинад йæ алы уæнджы дæр кæмæн ис, ахæм кæстæр.
Йæ хуымæтæг зæрдæйы ахастæн æмæ йæ уды рæстаг миниуджытæн кæрон нæй.
Украинæйы цы сæрмагонд операци цæуы ныр цалдæр мæйы, уым йе хæстон æмгæрттимæ æвдисынц хъæбатырдзинад, уымæн æмæ зын у адæймаджы тыхстмæ кæсын, дæ бон ын баххуыс кæнын куы уа, уæд. О, зын у ахæм трагикон цаутæм, æвирхъау, зæрдæ фыссын дæр кæй нæ комы, уыцы фыдбæллæхтæм кæсын.
Сæрдыгон хур дæр нал фæразы æппæт мадæлты мастæвдылд цæссыгтæ ссур кæнын. Æмæ риссы зæрдæ… Бонæй-бон фылдæр кæнынц рынчыдæттæм цы цæф адæмы ласынц, уыдоны нымæц. Сæ фылдæр сабитæ, зæрæдтæ, сылгоймæгтæ, се ‹хсæн ис, стыр хъыгагæн, Уæрæсе нацисттæй ссæрибар кæныныл, йæ бахъахъхъæныныл хъæбатыр тох чи кæны, уыдонæй дæр. Ирыстоны фæсивæды дæр та бахъуыд хæцын, æмæ калынц сæ туг, цæмæй сæ Фыдыбæстæ уа сæрибар. Ацы тугкалд ма нын иухатт равдыста, Ирыстон фидар кæй у æмæ дзы патриоттæ бирæ кæй ис.
Хæст. Æвирхъау æмæ мæлæтхæссæг хæст. Уый кæны карзæй-карздæр. Кæддæр хæларæй чи цардис, хæстæгдзинады уидæгтæ кæмæн ис, уыцы дыууæ адæмы ‹хсæн ныккалдис, æнустæм дыууæ адæмы кæрæдзиуыл чи баста, уыцы хид дæр. Кæрæдзийæн фестадысты знæгтæ, кæрæдзимæ систой марæнгæрзтæ æмæ схъулон тугæй Уæрæсейы зæхх.
О, Дудайты Тамерланæн йæхи сæрмагонд гакк ис хъысмæтæй. Уый фæрцы йын ис æппæт дæр, Хуыцауæй дæттæгау – куыд хъæбул, куыд æмкъай, куыд фыд, куыд æмгар æмæ сæйраджы-сæйраг та – куыд адæймаг афтæ дæр.
Тамерлан йæхи зонынхъом куы фæцис, уæдæй фæстæмæ уыдис ахæм ныфсхаст лæппу. Хуымæллæджы астæуккаг скъола каст куы фæцис, уæд бацыд Дзæуджыхьæуы æфсæнвæндаджы техникуммæ. Уæдмæ йæм æрсидтысты æфсадмæ æмæ æнæзивæгæй ацыдис Райгуырæн бæстæйы раз йæ хæс бафидынмæ.
2014 азы бафыста æфсæддон контракт Хуссар Ирыстоны, 2016 азæй фæстæмæ та ис Дзæуджыхьæуы 19 дивизийы. 24 февралæй сæ дивизи хайад исы Украинæйы сæрмагонд операцийы.
Цыфæнды хьуыддаджы дæр Тамерлан йæхиуыл нæ ауæрды, нæдæр куысты бацæугæйæ, нæдæр хæсты быдыры. Алы хатт дæр тырны уымæ, цæмæй йæ разы цы хæс æрæвæры, уый сæххæст кæнынмæ, йæхи зæрдæмæ æмæ адæмы зæрдæмæ дæр куыд фæцæуа, ахæм хуызы.
Мæнмæ афтæ кæсы, æмæ, адæймаджы рæсугъд схонæн ис æрмæст йе ‘ддаг бакастæй нæ, фæлæ йæ уды скондæй, йæ миддунейæ дæр. Ахæм рæсугъд уды хицау у Дудайты Тамерлан дæр.
Фыдыбæстæ хъахъхъæнгæйæ цы стыр сгуыхтдзинæдтæ æвдисынц нæ ирон лæппутæ, се ‘взонг уæнгты цас хъару разынд, уыдон царциаты диссагæн дзуринаг сты.
Уыцы цæутæм кæсгæйæ, адæймаг æрцæуы ахæм хатдзæгмæ: Ирыстоны фæсивæды иууыл хуыздæр миниуджытæ рабæрæг вæййынц уæззау рæстæджыты, уæззау фыдæвзарæнты адæмæн райхъал вæййы иудзинады æнкъарынад. Фыдыбæстæйы хъахъхъæнджыты рæнхъыты слæууыдысты нæ республикæйы бирæ æвзонг фæсивæд, кæцытæ æвдисынц стыр хъæбатырдзинад æмæ æгæрон патриотизм. Уымæн æмæ Фыдыбæстæ знагæй бахъахъхъæнын у алкæй æмбæстагон хæс æмæ алы æвзонг хъахъхъæнæг дæр хъуамæ æххæст кæна уыцы ахсджиаг æмæ патриотон хæс.
Тамерлан, дæ хæстон æмгæрттимæ дын нæ зæрдæ зæгьы фидар æнæниздзинад (фæцæф Запорожьейы карз хæсты), бинонты амонд æмæ царды хæрзтæ! Дæ зæрдæйы цы бирæ фæндтæ æмæ бæллицтæ ис, уыдон дын иууылдæр сæххæст уæнт! Цы мыггаджы ныфс æмæ фидыц дæ, уыдоны ‘хсæн кадджын æмæ намысджынæй базæронд у!
Лæгты дзуары фæдзæхст у!
КЪУДУХТЫ Маринæ