Йæхи ироныл чи нымайы, ирон дзырд йæ зæрдæйы рæбын сатæджы тау кæмæн суагъта, уыдон иууылдæр æнувыд сты национ аивадыл. Ирыстонæн кад æмæ намыс чи кæны, йæ сагъæс, йæ мæт адæмы амондыл кæмæн у, нæ мадæлон æвзаджы рæзтыл чи архайы, уыцы фæрнджын лæгтæй иу у Мзокты Аслæнбег дæр.
Курдиатджын фысджытæ, зындгонд ахуыргæндтæ цы адæммæ ис, уыдон хъæздыг æмæ тыхджын сты, цыфæнды чысылнымæц куы уой, уæддæр. Уыдон алывæрсыгæй æвдисынц сæ адæмы истори, æгъдæуттæ, культурæ. Сæ руаджы æндæр адæмтæ базонгæ вæййынц сæ царды уагимæ. Фæлæ нæ ахуыргæндтæ æмæ фысджытæн сæ куыстытæ, се сфæлдыстад чи æвзары æмæ сæ адæмы размæ чи хæссы, уый къаддæр арфæйаг куыст нæ кæны. Уыдонæй у зынгæ литературæиртасæг, Уæрæсейы Федерацийы фысджыты цæдисы уæнг, педагогон зонæдты кандидат, ахуыргæнæг-методист Мзокты Аслæнбег дæр.
Аслæнбег æрæджы рауагъдад «Ир»-ы цы зонадон-иртасæн æмæ ахуырадон-методикон чиныг рауагъта «Ирон аив дзырды дунейы», зæгъгæ, уымæй стыр лæвар ракодта ахуыргæнджытæ, студенттæ æмæ скъолаты ахуырдзаутæн. Чиныджы редактор у филологон наукæты кандидат Куыдзойты Анжелæ, йæ корректор – Дзанайты Иринæ. Йæ рауадзынæн фæрæзтæй баххуыс кодта амалхъом Дзгойты Хъазыбег.
Чиныджы æрмæджытæ сты ирон æмæ уырыссаг æвзæгтыл. Ахуыргонд йæ ног чиныгмæ бахаста, алы азты национ литературæйы рæзт æмæ мадæлон æвзаджы ахадындзинады тыххæй цы зонадон куыстытæ ныффыста, уыдон. Арæзт у æртæ стыр хайæ: 1) уацтæ ирон литературæйæ; 2) интервьютӕ фысджытимæ æмæ аивадон архайджытимæ; 3) уроктæ ирон æвзаг æмæ литературæйæ.
Фыццаг хайы йæ критикон уацты бæлвырд æвзæрст æрцыдысты литературæ æмæ нæ фысджыты сфæлдыстады бирæ фарстатæ. Хаст æм æрцыдысты Колыты Аксойы, Темырболаты, Къостайы, Нафийы, Хъодзаты Æхсары, Агънаты Гæстæны, Малиты Васойы æмæ Гæздæнты Гайтойы сфæлдыстадон бынтæ.
Дыккаг хаймæ автор бахаста йæ интервьютæ фысджытæ Джусойты Нафиимæ, Хуыгаты Сергеимæ, Косты Лизæимæ, Касаты Батрадзимæ, Мамыкъаты Хъазыбегимæ, ахуыргæндтæ Куыдзойты Анжелæимæ, Бигъуылаты Ирæимæ, нывгæнæг Цæллагты Фатимæимæ… Ацы æрмæджытæн дæр сæ сæйраг темæ у не ʼвзаг, нæ истори, нæ аивады фарстатæ.
Æртыккаг хайы методикон амынддзинæдтæ автор афтæ бæлвырд бацамыдта, æмæ ахуыргæнджытæн сты ахъаззаджы æххуыс. Уроктæм бахаста алыхуызон æрмæджытæ нæ фысджыты сфæлдыстадæй æмæ сæ равзæрста методикон æгъдауæй: пълантæ, фӕрстытӕ, дзуаппытæ, хæслæвæрдтæ, æмдзæвгæтæ, сценаритæ, цæвиттонтæ, таблицæтæ, тесттæ, викторинæтæ, конспекттæ, интегративон уроктæ, терминологон дзырдуæттæ, презентацитæ, урокты темæтимæ баст аивадон æмæ критикон æрмæджытæ. Мзокы-фырт адон иууылдæр райста йæхи бирæазон фæлтæрддзинадæй.
Ахуыргæнæг-методист Мзокты Аслæнбег стыр æвæрæн бахаста ирон литературæмæ, ахуырадон методикæмæ йæ диссаджы чиныгæй. Уымæн зæгъы: «Не ʼвзаг нæ бындур кæй у, алцæмæн дæр йæ рахæцæн уым кæй ис, уый рох макæмæй уæд… Нæхæдæг куы нæ уæм, уæд нæ наци æмæ не ʼмбисонды æвзаг бахъахъхъæныны тыххæй йе ʼнгуылдз уазал доны дæр ничи атулдзæн, уый бамбарын афон нын у. Кæд ма нæ уый фæнды, æмæ зæххы цъарыл куыд этнос баззайæм, кæцыдæр адæмтæ куыд фесæфтысты, афтæ ма фесæфæм, уæд æркæсæм нæ уавæрмæ æмæ йыл басæттæм: нæ наци æмæ не ʼвзаг цæуынц сæфтмæ, æмæ бацагайæм наци бынсæфтæй бахъахъхъæныны механизмтæ, науæд райсом уыдзыстæм фæсмойнаг…»
Мзокты Аслæнбег стыр удуæлдай æмæ арфæйаг куыст бакодта, ахæм чиныг ирон адæмæн кæй балæвар кодта, уымæй, æмæ арфæйаг уæд!