Хетæджы бонæй къуыри фæстæдæр хуыцаубоны ралæууынц Кæхцгæнæнтæ. Алы ноггуырд лæппуйæн дæр скæнынц кæхц. Раздæрты æрмæстдæр фыццаг лæппуйæн кодтой, фæлæ куыдфӕстагмӕ кæхц кæнын райдыдтой алы ноггуырд лæппуйæн дæр. Ноггуырд лæппуйы фæзынд ирон хæдзары стыр хъуыддаг уыди, уымæн æмæ хæххон фыдуавæрты сæйраг уæз нæлгоймагыл хауд, уый уыди бинонтæн сæ ныфс, сæ дарæг.
Уæд фæкувынц, афæдзы дæргъы чи райгуырди, уыцы лæппутæн. Уыцы бон лæппуйы мады ʼрвадæлтæ лæвæрттæ æмæ хуынтимæ бабæрæг кæнынц сæ чысыл хæрæфырты. Хуыны дарæстæ, хъазæнтæ æмæ æндæр лæвæрттимæ вæййы здыхтсыкъа фыр. Фæткмæ гæсгæ лæвæрттæ дæр æлхæдтой æмæ фынг дæр арæзтой сабийы мады ныййарджытæ. Сывæллоны мад-иу æрзылди фыды ʼрдыгæй дæр æмæ мады ʼрдыгæй дæр йе ʼввахс хæстæджытыл, цæмæй йын баххуыс кодтаиккой.
Бæрæгбоны ном дæр уырдыгæй цæуы — сабийы мад-иу зылди стыр хъæдын кæхцимæ. Æмбырд-иу кодта алыхуызон лæвæрттæ æмæ, фынг цæмæй сараздзæн, уыдæттæ. Уыцы кæхцæй-иу сывæллоны ныййарæг скуывта, цæмæй сæ дзуæрттæ фыдбылызтæй хизой.
Бæрæгбонмæ рагацау сæхи бацæттæ кæнынц хъæуы кæнæ сыхы фæсивæд дæр. Скæнынц гамхудтæ кæрцыты та – зыгъуыммæ, æмæ æрзилынц, кæхцытæ кæмæ уыдзæн, уыцы хæдзæрттыл. Уыцы æгъдау хуыйны Сойгæнæн. Хæдзæрттыл зилгæйæ, семæ хастой дзуарсагонд хъил, бастой йыл алыхуызон хъуымацы гæппæлтæ. Лæппутæй сæ иу хаста даргъ хъил, хуыдтой йæ Фарны хъил. Иннæтæ цыдысты йæ фæдыл, зарыдысты, алы хъазæн ныхæстæ кодтой. Кæй кæртмæ-иу бацыдысты, уыдон æфсинтæ-иу сын фынгæй рахастой хæйттæ кæнæ-иу сын радтой цыхтытæ.
Фарны хъил чи хаста, уыцы кæстæр фæсивæд уыдысты æнæкъæм, æнæазым. Сабитæ æмæ, сæ амонд чи нæма ссардтой, уыцы фæсивæд-иу архайдтой, алы хæрзтæ æмæ бæркад курынимæ баст бæрæгбонты. 14–15 аздзыд лæппутæ сæумæрайсом æрзилынц ноггуырд лæппуты хæдзæрттыл, сабиты æмæ ныййарджыты кадæн азарынц. Зылд куы фæвæййынц, уæд лæппутæ сæхæдæг куывд скæнынц, хистæрты цæст сыл куыд хæца, афтæ.
Куыдфӕстагмӕ сылгоймаг йæ цæгатмæ кæхцагур нал цыд, цæгат сæхæдæг райдыдтой кæхц хæссын.
Ноггуырд кæй хæдзæртты ис, уыдонæй алчидæр хъуамæ стур аргæвда, адæмы фæхынца, уымæй равдисынц, лæппу сын кæй райгуырд, уый. Æгас хъæу дæр æрæмбырд вæййынц æмæ сæрмагонд фынгтыл цал сæры æрæвæрынц, уымæ гæсгæ базонæн вæййы, хъæуы цал лæппуйы райгуырди, уый. Сыгъдæг, ног дзаумæтты конд сабийы-иу бахастой фынджы хистæрмæ, уый-иу чындзы цæгатæй æрхæсгæ хуынæй скуывта Мады Майрæмæн. Уый фæстæ-иу йæ къухмæ райста сабийы æмæ йын йæ къах дзыккайы къусы фæтъыста, къахы фæд куыд баззадаид, афтæ.
Уыцы бон кæмæн не скуывтой, уыдон рынчынтæ кæй хæсдзысты, адæмы рæгъы кæй нæ рацæудзысты, уый сæ уырныдта. Уымæ гæсгæ-иу кæхц скæнын афоныл кæмæн нæ бантыст, уыдон-иу æй фæстæдæр сарæзтой.
Æрмæг бацæттæ кодта Къудухты Маринæ