Цæвиттон, Байаты Чермены номыл уынг кæддæр, революцийы агъоммæ, хуындис «Къупецаг», цардысты дзы фæрæзджын адæм. Уæлдай бæрæгдæр ацы уынджы агъуыстыты ‘хсæн уыдис дыууæуæладзыгон агуыридурæй амад бæрзонд бæстыхай. «Высокий барский дом» – афтæ хуыдта Къоста Поповты хæдзар. Ам цард йе сфæлдыстады уæлтæмæны суадон – Аннæ Попова. Ацы чызджы фыццаг хатт куы федта, уæдæй дыууæ азы дæргъы æнцой нал зыдта Къоста. Æрыгон поэты зæрдæ сыгъдис тыхджын æгæрон уарзондзинадæй, фæлæ йын нæ уæндыдис йе ‘нкъарæнтæ раргом кæнын. Бирæ хъизæмар бонтæ æмæ æгъуыссæг æхсæвтæ арвыста Аннæйы уарзгæйæ Къоста. Ацы уарзондзинадæй равзæрдис йæ поэмæ «Фатимæ» дæр. Дзаттиаты Тотырбеджы роман-хроникæ «Хæххон стъалы»-мæ гæсгæ, ам, Терчы был, ныффыста поэмæйы бирæ рæнхъытæ. Йæ бакомкоммæ цы бæрзонд хæдзар уыдис, уый рудзгуытæй нæ иста йæ цæстæнгас дæр, бæллыдис уæддæр иу уысм Аннæйы уындмæ. Уарзты фæдыл ын саккаг кодта æмдзæвгæтæ, æрвитгæ дæр ын сæ бакодта поэмæйы райдайæн номарæнимæ, фæдзæхста йын, цæмæй рæнхъыты фыццаг дамгъæтæ уæлейæ бынмæ бакæса, уый дæр.
Бирæ бонтæ арвыстой, сусæгæй æмбæлгæйæ, Терчы был дыууæ уарзон уды. Чызг тарстис йæ мад æмæ йе ‘фсымæртæй: куы сæ базоной, уæд сæм цавæр цæстæнгас разындзæн Къостаимæ сæ ахастдзинæдтæм? Фæлæ йыл фæстагмæ æгæрон уарзт фæтых, æмæ сын сæ хъуыдытæ ницæмæуал æрдардта.
Поповты хæдзары уыдис Аннæйы гуырæн боны фæдыл бæрæгбон. Хуынд æрцыдысты Дзæуджыхъæуы зындгонддæр адæм: Терчы областы хицау инæлар Каханов, сауджын Цæлыккаты Алыксандр йæ чызг Аннæимæ, Дзахсорты Дзамболат, æлдар Хъуыбадты Амырхан æмæ йæ фырт Æхтæнг.
Аннæ дзырдта Къостайæн, йæ мад æмæ йе ‘фсымæры кæй фæнды, цæмæй смой кæна æлдары фыртмæ, Æхтæнг ыл йæхæдæг дæр иузæрдион кæй у, фæлæ йæхи зæрдæмæ та нæ цæуы.
Къоста залмæ куы бахызт, уæд æй хъуыды дæр ничи æркодта. Зилгæ кафт хъæздыг уæлæдарæсы цы адæм кафыд, уыдоныл йæ цæст ахаста. Аннæ Къостайы куы ауыдта, уæд йæ размæ рауад, райста йын йæ къухæй дидинджытæ æмæ æмдзæвгæты альбом.
Къостайы æрбацыд Æхтæнгæн уыдис тынг хъыг. Бамбæрста йæ йæхирдæм стыр æфхæрдыл. Куы федта Аннæйы Къостайыл цингæнгæ, уæд банкъардта, тызмæг ныхмæлæууæг ын кæй фæцис, уый.
Фæлæ уæддæр не ‘мбæрста, бæрæгбонмæ йæ чи æрбахуыдта, уый. Изæры Аннæ куы схуыссыдис, уæд ын йе ‘фсымæр Петр йе ‘мдзæвгæты альбом адавта. Мад æмæ фырт куы бамбæрстой, Къостаимæ кæрæдзи кæй уарзынц уый, уæд сæ сфæнд кодтой фæхицæн кæнын. Дуарæхгæдæй дардтой Аннæйы йæ уаты, хæринаг дæр ын уырдæм хастой. Се ‘ххуырстытæн бафæдзæхстой, цæмæй иунæг фыстæг дæр Къостайæ ма исой, стæй куы фæзына, уæд та хæдзары хицæуттæн куыд фехъусын кæной. Петры сæры сæвзæрдис æбуалгъ хуыды – Къостайы амарын, – фæлæ йæ йæ мад нæ бауагъта. Бауынаффæ кодтой, цæмæй Аннæйы Тифлисмæ сæ хæстæджытæм аласой, афтæмæй йæ тагъддæр ферох кæндзæн.
Къостайæн йæ цыбыр царды цы бантыст ирон адæмы кад æмæ намысæн, уый у ахæм сфæлдыстадон сгуыхт, ахæм историон хъуыддаг, биографион цауты равдисæн кæмæн нæй. Уымæн бамбарæн ис, Къостайы цард хорз сахуыр кæнгæйæ, йе сфæлдыстады къабæзтæм лæмбынæг æркæсгæйæ, уыдон бæстон равзаргæйæ.
1916 азы нæ зынгæдæр драматург, ирон профессионалон театры бындурæвæрæг Брытъиаты Елбыздыхъо афтæ дзырдта: «Рухс у мæ зæрдæ – ис нæ чиныгæн æмæ не ‘взагæн бындур. Къоста нæ литературæйæн у, Пушкин уырыссаг литературæйæн цы у, раст уый… Æрлæудзæн ахæм рæстæг, æмæ алы ирон лæджы хæдзары дæр Къостайы ныв уыдзæн зæды нывау». Елбыздыхъойы куырыхон ныхæстæ æцæгæйдæр æрцыдысты.