Ирыстон йæ зæрдыл дары йæ саби-зæдты. Мах хъуамæ цæрæм, цæмæй макуал æрцæуа ахæм бæллæх. Цæмæй нæ кæстæртæ уой нæхи æмæ рæзой амондджынæй. Æмæ фæлтæрæй-фæлтæрмæ хуыздæрæй-хуыздæрмæ цард æнцайа уарзондзинадыл. Алы мыггаг дæр куыд уа хистæрбуц, кæстæрарæх.
Рæстæг, дам, зæрдæйы хъæдгæмттæ дзæбæхгæнæг у, фæзæгъынц, фæлæ ацы зæрдæвæрæн ныхасыл куыд ис баууæндæн, кæд æмæ, Беслæны æнаххосæй террористты къухæй чи фесæфт, уыдоныл цас фылдæр рæстæг цæуы, уыйас сæ бинонты, Иры дзыллæйы зæрдæниз тыхджынæй-тыхджындæр кæны, дудгæ-судзгæ рыстæн кæрон нæй æмæ йын нæдæр уыдзæн.
Æвддæс азы рацыд, Беслæны æвирхъау фыдракæнд арæзт куы ‘рцыд, уæдæй. Фыдгæнджытæ сабиты æхстой разæй æмæ чъылдымæрдыгæй, мардтой, сæ ныхмæ хъæддыхæй чи лæууыд, уыцы нæлгоймæгты æмæ сын сæ мæрдтæ æддæмæ рудзгуытæй калдтой.
Нæй уыцы æртæ тугуарæн бонæн ферохгæнæн, террористон фыдракæнды зындоны арты чи бацарæфтыд, нæ уыцы 334 зынгхуыст адæймаджы, уыдонæй 186 – сабитæ, иннæтæ – ахуыргæнджытæ, ныййарджытæ, хотæ, æфсымæртæ. Нæй рохгæнæн «Альфæ» æмæ «Вымпел»-ы Æнæнхъæлæджы цауты фæдыл министрады ирвæзынгæнджыты хъæбатырты мæлæтæн.
17 азы фæстæ ногæй æрбалæууыд фæззæджы фыццаг мæй – сентябрь, раздæр сыгъзæрин кæй хуыдтам, уыцы мæй, фæлæ уый никуыуал райсдзæн йæ сыгъзæрин хуыз. Сау хъулæттæй афæлдæхт, дудгæ, судзгæ рыст хъæдгæмттæй æнустæм баззайдзæн канд Ирыстоны цæрджыты нæ, фæлæ æппæт дунейы рæстаг адæмты зæрдæты. Æппæт дунейы историйы бирæ æрцыд фыдракæндтæ, фæлæ дзы Беслæны æвирхъауы фыдбылызы хуызæн нæ уыд.
1–3 сентябры спортзалы къултыл конд хуызистытæм кæсгæйæ та ацы бонты адæм сæ цæссыг калынц. Ныййарджыты зæрдæхалæн хъарджытæм скъолайы сыгъд къултæ дæр хъæрзынц. Сывæллæттæ, ахуыргæнджытæ, æрбацæуæг хъыггæнæг уазджытæ, ирвæзынгæнджытæ æрхæндæгæй дзурынц: «Кæмæн цы кодтой, æнаххосæй зæххон зæдтæ цæмæн бабын сты, «дон-дон» кæнгæйæ?» Уысммæ сæдæгай адæймагтæ фестадысты зындоны арты. Хъæр, хъæлæба. Алчидæр архайдта судзгæ артæй фервæзыныл, фæлæ сыл террористтæ нæ ауæрстой. Ныр сæ цард у дыууæ дихы. Сæ мысинæгты фæзæгъынц: теракты размæ, кæнæ та теракты фæстæ.
Рæсугъд æнкъарæнтæ фылдæр баст сты 2004 азы агъоммæ. Фæлæ фидæнмæ дæр кæсынц ныфсимæ. Æвæццæгæн сын ныфсæй цæргæ у дарддæр. Ахæм бæллæхтæ кæй нал æрцæудзæн фидæны, уыцы ныфсæй. Цы ма уа уымæй стырдæр аргъ, кæд æмæ ног фæлтæрты сабыр цард сабиты тугæй балхæдтам. Кæд æмæ Беслæны 1-æм скъола ахуыры къæсæры бæсты адзалы дуар сси… Кæд æмæ ног уæлмæрдмæ дунейы алы кæрæттæй адæм сæ тыппыртæ суадзынмæ цæуынц…
3-æм майы 2014 азы горæт Беслæны кæрон, теракты амæттæгтæ цы Мемориалон уæлмæрды ныгæд сты, уый ныхмæ æвæрд æрцыд ног паркон фæз, кæцыйы схуыдтой «Парк ангелов».
Беслӕны трагедийы фæстæ Ирыстоны 1-æм сентябрь бæрæгбон нал у. Мыдадзын цырæгътæ, дидинджытæ, дзуæртты нывтæ… Къултыл – тæфæрфæсы ныхæстæ… Скъолайы спортивон зал у куыд ивгъуыды æвдисæндар абоны царды. Ахæм трагедийæн ферох кæнæн нæй. Æмæ нæ фæндгæ дæр нæ кæны…
Æртæ мысæн боны æнустæм сагъæссаг бонтæй баззадысты Иры дзыллæ æмæ æппæт дунейы рæстаг адæмы зæрдæты. Ацы фыдохы тугуарæн бонтæ адæмы историйы баззайдзысты æнустæм æлгъыстаг туглæсæны сау бонтæй.
Беслæны рыст нæ сабыр кæны, кæд 17 азы рацыд, уæддæр. Уал азы дæргъы Ирыстон сахуыр ацы рыстимæ цæрын, адæм та сахуыр сты нæмыджы схъистимæ цæрын, æрвылбон дæр æмæ æрвылсахат дæр ын сæ риуты йæ уæз æнкъаргæйæ. Фæлæ горæт нæ амард, горæт цæры æмæ цæрдзæн! Сывæллæттæ гуырынц, æмæ уый та нысан кæны, цард дарддæр йæ цыды кой кæй кæны. Абон Беслæны теракты чи бахаудта, уыцы лæппутæ æмæ чызджытæн сæхицæн бирæтæн ис сывæллæттæ. Кæд æмæ сын сæ зæрдæты сау фæд ныууагъта беслæйнаг трагеди, уæддæр цард дарддæр кæнынц знæгты фыдæнæн.
Ирон адæм хъуамæ цæрой æмзонд æмæ æнгомæй… Хуыцау нæ не знæгты фæндиаг макуы фæкæнæд!
КЪУДУХТЫ Маринæ