Уæрæсейы Федерацийы сгуыхт артист, Цæгат æмæ Хуссар Ирыстоны адæмон артист Плиты Нодарыл сæххæст 75 азы
Нæ фыдæлтæй нын баззади фарн æмæ æгъдау, царды та дæ фыды зæххыл хъуамæ баззайа дæ фæд. Ацы æууæлтæ æххæст кæнынмæ чи тырны, абон йæ рацæугæ фæндæгтæм сæрбæрзондæй чи акæсы, уыцы фæзминаг адæймæгты ʼхсæн ис, абон мæ уацхъуыды ныхас кæуыл цæуы, уый дæр.
Плиты Артемы фырт Нодар райгуырдис 10-æм июлы 1948 азы Гуырдзыстоны Боржомы районы Сырххъæуы. 1986–1993 уыдис Гуырдзыстоны адæмон кафты ансамблы артист. Йæ кафæн курдиатæн ын аккаг аргъ скæнын зын у. Алы азты уыд алыхуызон номдзыд ансамбльты солист.
О, тынг арæхсы, æмæ йыл куыд тынг фидауы кафын! Уымæн ныллæууыд кафты аивады фæндагыл дæр æмæ йын æнтысгæ дæр уымæн афтæ бирæ бакодта. Æнцон нæ уыдис уымæн, кæй зæгъын æй хъæуы, кафты аивады бæрзæндтæм схизын, бахъуыди йæ бирæ фæлтæрæнтæ æмæ фыдæбон кæнын. Ацы фæндагыл Нодар фыццаг къахдзæфтæ акодта 1967 азы. Хуссар Ирыстоны педагогон институты ахуыр кæныны рæстæджы. Уый, институты хæдархайгæ ансамблы кафгæйæ, йæхимæ æркæсын кодта сценæмæкæсджыты æмæ кафты аивады дæсныты. Æвзонг лæппумæ алчидæр федта кафты аивады æнæмæнгхъæуæг миниуджытæ…
Кæй зæгъын æй хъæуы, алы хатт куыд вæййы, афтæ Нодарæн дæр йæ кафты хъуыддаг райдианы æххæст рæстмæ нæма цыди. Фæлæ уый афтæ зæрдиагæй куыста йæхиуыл, æмæ фæстæдæр Хуссар Ирыстоны паддзахадон ансамбль «Симд»-мæ куы бацыд, уæд цыбыр рæстæгмæ ссис ансамблы хуыздæр кафджытæй иу, сценæмæкæсджыты уарзон артист. Йæ аив змæлдимæ йæ тынг арæзта йæ рæсугъд уæнгты конд.
1969 азы Нодар хуынд æрцыдис Цæгат Ирыстоны адæмон кафты ансамбль «Алан»-мæ. Ацы зындгонд ансамблы уымæн ноджыдæр рæзыдис йæ кафты дæсныйад курдиатджын хореографтæ Уарзиаты Хадзысмел, Илья Гафт, Байты Альбинæ æмæ æндæрты æххуысæй. Банысан кæнын хъæуы уый, æмæ Плийы-фырт ирон националон кафты мидис иттæг хорз кæй æмбары, кæй йын хаты йæ мидсусæгдзинæдтæ. Æмæ кафгæ-кафын уыцы мидис æмбарын кæны сценæмæкæсджытæн йæ рæсугъд уæнгты змæлд æмæ цæсгомæнгасæй. Нодар кæддæриддæр пайда кæны кафт æххæст кæныны культурон æмæ эстетикон фæрæзтæй. Бæрæг у иу хъуыддаг: кафты аивад æмбарæг Нодары кафтмæ куы бакæсы, уæд хæрзæнцонæй бафиппайы, уый æрмæстдæр кафыны тыххæй кæй райгуырдис.
Ансамбль «Алан» йæ концертон программæ кæддæриддæр райдайы «Ирон кафтæй». Ацы кафтæн йæ ном йæ уæлæ ис: у сыгъдæг ирон националон кафт æмæ дзы æвдыст цæуы ирон царды иуæй-иу этнографон æмæ культурон элементтæ. Уымæ гæсгæ ацы кафт йе ʼххæстгæнæгæй домы, цæмæй æппæт æгъдауæй дæр равдиса ирон удыхъæд æмæ уаг. Æмæ ацы миниуæг æххæстæй æфты кафты Плиты Нодары къухы. Сценæйыл куы вæййы, уæд ма лæг хуыздæр цæмæ бакæсдзæн. Къахфындзтæ æмраст фæсадзы, уæнгтæ рæсугъд сæвæры, риуы гуыдыр размæ йæхиуыл рахæцы æмæ цыма мæнæ хæххон цæргæс арвы тыгъды раленк кæны, афтæ фæкæсы адæймагмæ.
Плийы-фырты куы афæрств, кæмæй тынгдæр бузныг дæ, кафын дын чи амыдта, уыцы адæймæгтæй, зæгъгæ, уæд фыццаг ракæны Хуссар Ирыстоны паддзахадон ансамбль «Симд»-ы раздæры артист Гуыцмæзты Хъазыбег æмæ Гуырдзыстоны ССР сгуыхт артист Гаглойты Хазбийы кой.
Уыдон мæнæн нæ бахæлæг кодтой æппæт сæ зонындзинæдтæ, сæ дæсныйад æмæ сæ уды хъарм. Æз ма абоны онг дæр пайда кæнын Гаглойты Хазбийы кафты миниуджытæй.
Дæрдтыл æрзылди Плиты Нодар, ансамбль «Алан»-ы кафгæйæ. Нæ бæстæйы бирæ концертон залтæй дарддæр ма уымæн æмдзæгъд кодтой Болгарийы, Югослави, Чехословаки, ГДР, Голланди, Польшæ, Сири, Вьетнам, Сингапур æмæ бирæ æндæр фæсарæйнаг бæстæты сценæмæкæсджытæ.
Стыр Октябры революцийы 60 азон юбилейы цытæн Кремлы Съездты галуаны бæрæгбоны концерты хайад райсыны тыххæй ансамбль «Алан»-æй цы æртæ дæсны кафæджы æрхуыдтой – Цæгат Ирыстоны сгуыхт артист Плиты Нодар, артисттæ – Хъуылымбегты Руслан æмæ Чертхъоты Нодар, уыдон хайад райстой æрмæст иу кафты – Паддзахадон академион хореографион ансамбль «Березка»-имæ. Ацы кафтæн разамынд кодта Советон Цæдисы адæмон артисткæ, паддзахадон премийы лауреат, «Березка»-йы аивадон разамонæг Надеждина Надеждӕ.
Кремлы Съездты галуаны бæрæгбоны концерты Нодар кафыд хæрзчысыл рæстæг, фæлæ равдыста йе стыр дæсныйад кафты кæлæнгæнæг аивады. Ирон лæппуйы уæздан кафтмæ нæ бæстæйы бирæ минæвæрттимæ иумæ кастысты фæсарæйнаг бæстæты минæвæрттæ дæр. Уыдонæй бирæтæ Нодары кафгæ федтой сæхи бæстæты сценæтыл дæр, æмæ йын ныр ногæй æмдзæгъд кодтой Кремлы Съездты галуаны.
Абон Плиты Нодар нымад у æрмæст Ирыстоны нæ, фæлæ Кавказы хуыздæр кафджытæй сæ иуыл. Ацы бонты сбæрæг кодта йæ юбилей æмæ йын нæ цæст уарзы фидар æнæниздзинад, цы сфæлдыстадон бæллицтæ йæм ис, уыдон ын сæххæст уæд йæхи фæндиаг.