Тедеты Рюрикы (Скифироны) райгуырдыл сæххæст 85 азы
Ирон аив дзырды хæзнадонмæ ахадæн бавæрд чи бахаста, уыцы фысджытæн сæ иу у Тедеты Къостайы фырт Рюрик (Скифирон). Рюрик райгуырдис 1938 азы, Знауыры районы Уахтанайы хъæуы. Йæ ныййарджытæ уыдысты райдиан кълæсты ахуыргæнджытæ æмæ уый дæр раджы фæцайдагъ чингуытимæ архайын, сæ кæсыныл. 1956 азы Хъорнисы астæуккаг скъола каст куы фæцис, уæд йæ ахуыр адарддæр кодта Хуссар Ирыстоны паддзахадон педагогон институты.
Ахуырмæ йæ хорз ахасты, йе ʼвзыгъддзинады фæрцы йын хорз ном уыдис куыд йæ лектортæ-ахуыргæнджытæ, афтæ ма йе ʼмкъурсонты ʼхcæн дæр. Дыккаг курс каст куы фæцис, уæд хайад райста Казахстаны нæузæххытæ сæттыны куыстыты. Куы ʼрыздæхт, уæд бирæ-бæрцæй фæбæрæг, уырдæм йæ ацыд хорзæрдæм кæй бандæвта йæ поэтикон сфæлдыстадыл. Йе ʼмдзæвгæтæн æрмæст сæ бæрц нæ фылдæр кодта, фæлæ ма дзæвгар фæхуыздæр сæ гъæд дæр.
Рюрик æртыккаг курс нæма сæхгæдта, афтæмæй йæ ахуыр аивта æмæ йæ адарддæр кодта Кæсæг-Балхъары паддзахадон университеты уырыссаг æвзаг æмæ литературæйы факультеты. Ам дæр æй райстой хорз. Ирон лæппуйæн æндæр нациты минæвæртты ʼхсæн дæр хорз кад уыдис.
Иу рæстæджы Кæсæг-Балхъары паддзахадон университеты Кавказы æндæр уæлдæр ахуыргæнæндæтты студенттæн уыдис зонадон конференци. Хайад дзы райстой Цхинвалы педагогон институты студенттæ дæр. Ахæм мадзæлтты Рюрик уæдмæ хайад никуы райста, фæлæ йæ раныхас афтæ цымыдисон уыд æмæ йæм арфæйы ныхæстæ зæгъынмæ цыдысты, хайад дзы цы ахуыргæндтæ истой, уыдонæй бирæтæ. Конференцийы рæстæджы æвзонг лæппуйæн йæ зæрдæйы дуæрттæ кæй бахостæуыд, уый фæбæрæг, фæстæдæр цы æмдзæвгæ ныффыста, уыдонæй.
«Куыд фæзæгъынц – Рюрик нæдæр Къоста уыд æмæ нæ дæр Пушкин, фæлæ алы фыссæг дæр у фæзынд, сæ цард æмæ се сфæлдыстад кæрæдзиуыл афтæ æмбаст вæййынц, æмæ сæ иуæн æнæ иннæ нæй кæронмæ бамбарæн», – Рюрикы тыххæй фыста фыссæг Хъазиты Мелитон.
Рюрик университет каст фæуыны фæстæ, ахуыргæнæгæй куыста Кæсæг-Балхъары автономон республикæйы Дæллаг Черкесскы астæуккаг скъолайы, Цæгат Ирыстоны – газет «Знамя Ленина» æмæ фæсивæдон газет «Молодой коммунист»-ы редакциты, сабиты театр «Саби»-йы.
Æвзонг фыссæг кæд уæлдæр ахуыргæнæндоны райста æмбæлон зонындзинæдтæ, уæддæр æм уыдон фаг никуы кастысты. Æппынæдзух тырныдта фылдæр æмæ хуыздæр зонындзинæдтæ райсынмæ æмæ уый йæ къухты æфтгæ дæр кодта. 1966 азы бацыд Ломоносовы номыл Мæскуыйы паддзахадон университеты аспирантурæмæ. Лæппуйы цинæн кæрон дæр нал уыд. Цæмæ бæллыд, уый сæххæст – бацыд Советон Цæдисы иууыл зындгонддæр университетмæ.
Рюрик ахæм тырнындзинæдтимæ ахуыр кодта æмæ куыддæр аспирантурæ каст фæцис, афтæ æнтыстджынæй бахъахъхъæдта диссертаци «Осетинская советская поэзия», зæгъгæ, ахæм темæйыл æмæ фæстæмæ йæ райгуырæн къуыммæ æрыздæхт ахуыргондæй, филологон зонæдты кандидаты номимæ.
Фæсарæйнаг литературæйæ лекцитæ каст Хуссар Ирыстоны паддзахадон педагогон институты, фæлæ дзы бирæ нæ бакуыста. Æппынæдзух йæ хъуыдытæ сфæлдыстадон хæтæнты кæй уыдысты, аивад æй уæгъд кæй нæ уагъта, уымæ гæсгæ бацыд чингуыты рауагъдад «Ирыстон»-мæ. Ссис йæ хистæр редактор, фæлæ 1980 азы йæ поэтикон æмбырдгонд «Лирикæ-2» мыхуырæй куы рацыд, уæд фæцис критикæйы бын. Дзырдтой, зæгъгæ, Рюрик у социалистон æхсæнады ныхмæ.Рюрик ныхкъуырд лæвæрдта афтæ хъуыдыгæнджытæн, фæлæ уыцы тох æнæндавгæ нæ уыд йе ʼнæниздзинадыл дæр. Йæхæдæг та сын дзырдта, зæгъгæ, алы æфхæрдыл дæр дæн разы.
Партийæ дæр мæ фæсурут, мæ ахуырадон къæпхæн дæр мын байсут, ахсгæ дæр мæ æркæнут, æрмæст мæ Фысджыты цæдисы ныууадзут. Ацы дзырдтæй дæр бæрæг у, Рюрикæн æппæтæй зынаргъдæр кæй уыд сфæлдыстад, ирон литературæ.
Фæстæдæр иу æмбырды партийы Хуссар Ирыстоны обкомы уæды фыццаг секретарь Санахъоты Феликс фидарæй загъта, зæгъгæ, адæмы бынтон ницæй тыххæй куы ахстой, æнæхъуаджы сæ куы æфхæрдтой, уыцы дуг фæцис раджы, фæстæмæ йæм нал ис здæхæн. Уыцы ныхæстæм æмбырды хайадисджытæй бирæтæ дисы бахаудысты, Рюрик та, рæстдзинад кæй фæуæлахиз, уый тыххæй цин кодта.
Тедейы-фыртæн Ирыстон уыд йæ сагъæс, йæ мæт, йæ хъыг. Йæ царды бæллиц – зæххыл куыд фæуæлахиз уа рæстдзинад, куыд фесæфой мæнгарддзинад æмæ фыдæх.
Рюрик не ʼхсæнæй фæхъуыд 53 аздзыдæй, 1991 азы.
Гæззаты Иван